Okul Çağı Beslenmesi

Okul Çağı Beslenmesi

Çocuklarda beslenme yaşa, fiziksel aktivite durumuna, cinsiyete ve ağırlığa göre değişmektedir. Okul çağı dönemi; fizyolojik gelişimin, ruhsal gelişimin, bedensel gelişimin ve sosyal gelişimin hızlı olduğu bir dönemdir. Bu dönemde kazanılan davranışlar çocuğun hayatı boyunca devam ettireceği davranışların temelini oluşturur. Dolayısıyla okul çağı döneminde sağlıklı beslenme davranışının yaşam biçimi haline gelmesi ve çocukların bu bilinci yerleştirmesi yetişkinlik dönemlerindeki beslenme alışkanlıklarını ve meydana gelebilecek hastalıkları önlemede önem kazanmaktadır. Okul çağı çocukları, beslenme yetersizliklerinden en çok etkilenen gruplardan biridir. Okul çağı döneminde edinilen yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz bir yaşam tarzı ilerleyen yaşlarda oluşabilecek diyabet, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi hastalıklar için temel risk faktörü oluşturmaktadır.

Besinlerin temelini oluşturan ve insan organizması için gerekli 50’nin üzerinde mikro ve makro besin ögeleri bulunmaktadır. Bunlar, proteinler, yağlar, karbonhidratlar, mineraller, vitaminler ve sudur. Besin ögelerinin herhangi biri alınmadığında veya gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme ve gelişme etkilenmekte ve sağlık bozulmaktadır.

Okul Döneminde Beslenmeye Bağlı Sağlık Sorunları

Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de okul çağındaki çocukların %8.2’si şişman (obez), %14.3’ü hafif şişman olarak belirlenmiştir.

• Kalsiyum ve D vitamini yetersizlikleri
• Anemi
• İyot Yetersizlikleri
• Şişmanlık
• Yeme Davranışı Bozuklukları
• Diş çürükleri
• Bilişsel fonksiyonlarda azalması

Günlük alınan enerjinin %20’si protein, %45-60’ ı karbonhidrat, %20-35’i yağ olmalıdır. Aşırı enerji alımı ve fiziksel aktivitenin az olmasıyla alınan enerji, harcanan enerjiden fazla olur ve obeziteye yol açar. Aşırı enerji (kalori) alımının azaltılması için şeker, yağ ve tuz içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.  Fiziksel aktivite çocuklarda her gün en az 1 saat olmalıdır ve çocukların televizyon, bilgisayar, tablet vb. için harcadıkları zaman fiziksel aktiviteyle harcadıkları zamanla yer değiştirilmelidir. Okul çağındaki çocuklar egzersiz için aileleri tarafından yönlendirilmelidirler.

Okul çağındaki pekçok çocuğun günlük beslenmeleri düzensizdir. Bu düzensizlik bir öğünde az beslenip diğer öğünde onu kapatmak şeklindedir. Küçük çocukların mide kapasitesi de küçük olduğundan günde beş veya altı öğün yemeye gereksinim duyarlar. Dolayısıyla öğün atlamama ve öğünlerin düzenli olması çocukluk çağında kazanılacak beslenme alışkanlıkları olmalıdır.

Metabolizmanın düzenli çalışması için yiyeceklerin günde 3 ana öğünde tüketilmesi gerekir. Çocukların sabah, öğle ve akşam ana öğünlerinde yedikleri izlenmeli, öğünlerde tükettiği besin miktarına bakılarak kuşluk, ikindi ve yatarken meyve, süt, ayran veya peynir, ekmek gibi besinler tüketmesi sağlanmalıdır. Çocuklarda ve gençlerde en yaygın görülen olumsuz beslenme alışkanlıklarından biri öğün atlamadır. Türkiye’de ve dünyada yapılan beslenme alışkanlıklarının değerlendirildiğinde çocukların en sık atladıkları öğün, günün en önemli öğünü olarak kabul edilen kahvaltıdır. Uykuda geçen uzun açlık sürecinden sonra çocukların güne besleyici bir kahvaltı ile başlaması sağlığı ve başarıyı destekleyecektir. Çocukların ve adolesanların günlerinin önemli bir bölümünü okulda geçirdiği düşünüldüğünde okulda beslenmeleri önem kazanmaktadır. İki ana öğün arasında açlık hisseden çocuk; besleyici değeri düşük, sağlıksız yiyecek ve içeceklerle karın doyurduğu gibi besinlerle geçen hastalık riski artmakta, beslenmenin maliyeti artmakta ve süreç dengesiz beslenme ile sonuçlanmaktadır. Beslenme çantası ile çocukların kahvaltı ve öğle yemeği arasında ya da öğle ve akşam yemeği arasında aç kalmalarının önüne geçilebileceği gibi sağlıklı besin tüketiminin sağlanarak, öğretmenler ve okul idaresince takibi yapılabilir

Çocukluk Çağı Beslenmesinde Genel Öneriler

• Çocuğun fizyolojik gereksinimlerini ve gelişim özelliklerini karşılayacak düzeyde beslenme planı hazırlanmalıdır.
• Çocuğun beslenmesinden sorumlu kişiler davranış olarak örnek olmalıdır.
• Besleyici ara öğünler tüketimi teşvik edilerek çocuğun atıştırmalardan uzak durması ve fazla ağırlık kazanması engellenmiş olur.
• Ara öğünlerde simit, peynir, ayran, küçük peynirli sandviçler, meyve, sebze veya taze sıkılmış meyve suları gibi besinler cips, çikolata, hazır kekler, bisküvi yerine tercih edilmelidir.
• Çocuklara yemek masasında aile ile birlikte yemek yeme alışkanlığı kazandırılmalıdır.
• Yemek yeme olayı çocuğu cezalandırma ya da ödüllendirme aracı olarak kullanılmamalıdır.                                                                                                   
• Süt, peynir ve yoğurt çocukların güçlü kemiklere, dişlere ve kaslara sahip olmak için gerekli olan protein, kalsiyum ve D vitaminini sağlar. Çocuklar ve adolesan dönemi gençler, günlük 2-4 porsiyon süt ve ürünlerini tüketmelidir.
• Et, tavuk, balık, yumurta, fasulye, fındık ve tahıl ürünleri güçlü kaslar için gerekli olan protein, demir, B vitaminleri ve bazı mineralleri sağlar. Bu gruptaki yiyecekler büyüme ve gelişmeyi sağlar. Hastalıklara karşı direnç kazanılmasında rolü olan en önemli yiyecek grubudur. Et ve ürünleri, yumurta ve kurubaklagiller ile sert kabuklu yemişler/ yağlı tohumlardan adolesanların günlük tüketilmesi önerilen miktar 2.5-3 porsiyondur.
• Ekmek ve tahıl grubu B vitamini, demir, mineral ve posa içerir. Bunlar ayrıca iyi birer kompleks karbonhidrat kaynağı olup çocukların aktiviteleri için gerekli enerjiyi sağlar. Ekmek ve tahıllardan günlük tüketilmesi önerilen miktar çocuklar için 2,5-5 porsiyon; adolesanlar için 3-8 porsiyondur.
• Sebzeler A vitamini (beta karoten), C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Ayrıca belirli miktarlarda B vitaminleri, potasyum, kalsiyum ve demir mineralleri içerir. Büyüme ve gelişme, hücre yenilenmesi, doku onarımı, deri ve göz sağlığı, diş ve diş eti sağlığı, kan yapımı, hastalıklara karşı direncin oluşumunda etkindir. Bağırsak çalışmasının düzenlenmesine yardımcı olur. Sağlıklı beslenmede çeşitli renk ve türlerde sebze tüketilmelidir. Farklı sebzeler, farklı besin ögeleri içerdikleri için gün içerisinde tüketilen sebzelerin çeşitlendirilmesi gerekir. Çocukların günlük beslenmesinde 1,5-2,5 porsiyon adolesanların ise 2-3 porsiyon sebze tüketmesi önerilmektedir.
• Meyveler, çocukların cildi, göz ve diş eti sağlığı için gereken A (beta karoten) ve C vitaminini, potasyum ve diğer mineralleri içerir. Meyvelerin günlük tüketilmesi önerilen miktarı çocuklar için 1,5-2,5 porsiyon;  adolesanlar için 2-3 porsiyondur.

Hemen bizimle iletişime geçin
uzman ekibimiz sizlere ulaşsın

Bizimle iletişime geçin uzman ekiplerimiz sizlere ulaşsın. Ücretsiz ön randevu ile uzman görüşü alın. Size en uygun beslenme biçimini oluşturalım.

#sağlığınızbizimiçinönemli ❤